Strony internetowe po innych protokołach: Gemini
Strony internetowe serwowane są po internetowych protokołach warstwy aplikacji, w modelu ISO/OSI. Oprócz, znanego każdemu z nas, protokołu HTTP mamy wiele innych jak choćby przykładowo: FTP, SSH, Bittorrent, XMPP, IPFS czy Gemini. Dziś zajmiemy się tym ostatnim wymienionym.
Gemini
Gemini to minimalistyczna alternatywa dla HTTPS, skupiająca się przede wszystkim na prezentowaniu tekstu. Nie ma JavaScriptu, ciasteczek ani rozbudowanych stylów CSS. Wobec tego strony tworzone w tej technologi muszą bronić się contentem — atrakcyjnością treści, a nie satysfakcjonującą wizualizacją. Dostosowanie wyglądu strony ogranicza się do zmiany czcionki, koloru oraz rozmiaru tekstu (ustawienia przypominające te z czytników e-booków) i są wyłącznie realizowane po stronie użytkownika. O aspiracjach tworzenia aplikacji internetowych można tutaj zapomnieć, należy natomiast skupić się wyłącznie na udostępnianiu treści pisanych. Protokół opiera się głównie na tekście — czyli tym co tygryski lubią najbardziej, bo w gruncie rzeczy treść, a w zasadzie informacja, w postaci tekstu jest najważniejsza (dla zwykłego człowieka).
Strony serwowane po protokole gemini:// są dostępne za pomocą innych, nowych przeglądarek. Przykładem są m. in. Lagrange (Windows, GUI) lub Amfora (Linux, TUI). Podobnie jak HTTP, Gemini funkcjonuje jako protokół żądanie-odpowiedź w modelu klient-serwer, a zasoby Gemini również są identyfikowane i lokalizowane w sieci przez URL. Z technicznego punktu widzenia pojedynczna strona internetowa — odpowiednik pliku HTML w HTTP — to plik typu text/gemini (gemtext). Tekst w formacie gemtext jest wykonywany liniowo, co upraszcza strukturę oraz renderowanie. Możliwość formatowania tekstu ogranicza się obecnie do: 3 poziomów nagłówków, elementów listy, linków (występujących poza tekstem), cytatów oraz wstępnie sformatowanego elementu tekstowego (odpowiednik <pre> z HTML). Możliwe jest oczywiście serwowanie innego typu treści. Te dostarczane są przez serwer podobnie do HTTP.
Ten, mający nieco ponad 2 lata (wprowadzony w czerwcu 2019), skromny i z dużym potencjałem protokół internetowy jest cały czas rozwijany, a więcej o projekcie gemini można przeczytać w oficjalnej dokumentacji.
Aktualnie pomimo, że nie na stronie znajduje się wyłącznie tekst, występują problemy z dostępnością [#1] — w kontekście dostosowania stron dla osób z niepełnosprawnościami i innych. Nie są to problemy wizualne, ale zrozumienia tekstu i dotyczą wielojęzycznych tekstów występujących w obrębie pojedynczej strony internetowej.
Przypisy
- Więcej o dostępności w tym kontekście i czym ona w ogóle jest, pisałem już wcześniej — w artykule pt. Dostępność stron internetowych. ↵